കഥയ്ക്കപ്പുറമുള്ള കളി-1

1998-ല്‍ ശ്രീ.കോട്ടയ്ക്കല്‍ കൃഷ്ണന്‍‌കുട്ടിനായരുടെ സപ്തതി ആഘോഷവേളയില്‍ അന്നു പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ‘സപ്തതി സ്മരണിക’യിലേയ്ക്കു എഴുതിയ ലേഖനം ഇവിടെ രണ്ടു ഭാഗങ്ങളിലായി പോസ്റ്റ് ചെയ്യുന്നു.

ഒന്നു്
ഒരു കൂട്ടായ്മയുടെ ഉൽപന്നമാണ്‌ കഥകളി. ആട്ടം, പാട്ട്‌, കൊട്ട്‌, ചുട്ടി, പെട്ടി എന്നീ അഞ്ചു വിഭാഗത്തിൽ പെടുന്ന ഒരു കൂട്ടം കലാകാരന്മാർ അരങ്ങത്ത്‌ ഒന്നിച്ച്‌ സൃഷ്ടിച്ചെടുക്കുന്നതാണതെന്നർത്ഥം. അതുകൊണ്ടു തന്നെ കഥകളിയുടെ സൃഷ്ടി അരങ്ങത്തുവെച്ചാണ്‌ നടക്കുന്നത്‌. അതായത്‌ പ്രത്യരങ്ങ്‌ ഭിന്നമാണ്‌ ഓരോ കഥകളി അരങ്ങും.

അതിന്നാവശ്യമായ ഇതിവൃത്തം (plot) നൽകുന്നത്‌ ആട്ടകഥയാണ്‌. കെട്ടിടത്തിന്നസ്തിവാരം പോലെയാണ്‌ കഥകളിയ്ക്ക്‌ ആട്ടകഥ. എന്നാൽ അസ്തിവാരം കെട്ടിടമാകുന്നില്ല എന്നതു പോലെത്തന്നെ ആട്ടകഥ കഥകളിയുമാകുന്നില്ല. ഇതുപൊലെ വേറെയും ചില അനുബന്ധ കാര്യങ്ങളുണ്ട്‌. അവയെ പറ്റി കുറഞ്ഞൊന്നു ചിന്തിയ്ക്കുകയാണ്‌ ഇവിടെ ചെയ്യുന്നത്‌.

പുരാണങ്ങളിൽ നിന്നോ ഇതിഹാസങ്ങളിൽ നിന്നോ അടർത്തി എടുത്ത കഥകളോ, കഥാഭാഗങ്ങളോ ആണ്‌ ബഹുഭൂരിപക്ഷം ആട്ടക്കഥയുടേയും ഇതിവൃത്തം. പുരാണകർത്താക്കളുടെ അഥവാ ഇതിഹാസകർത്താക്കളുടെ സൃഷ്ടിപരമായ പ്രവൃത്തി പൂർണ്ണമായും കഴിഞ്ഞതിന്നു ശേഷം, ആട്ടക്കഥാകാരൻ തന്റെ പ്രതിഭയ്ക്കനുസരിച്ച്‌ സൃഷ്ടി നടത്തുന്നു. ആ ആട്ടക്കഥാകാരന്റെ സൃഷ്ട്യുന്മുഖമായ എല്ലാ പ്രവർത്തനങ്ങളും മുഴുമിച്ചതിന്നു ശേഷം മാത്രം കഥകളി കലാകാരന്മാർ പ്രവർത്തിച്ചു തുടങ്ങുന്നു. ലഭ്യമായ ആട്ടക്കഥയേ കഥകളിയാക്കി മാറ്റുന്നതിന്നാവശ്യമായ പ്രവർത്തനങ്ങൾ അപ്പൊഴേ ആരംഭിയ്ക്കുന്നുള്ളൂ. ആയത്‌ രണ്ടു ഘട്ടങ്ങളിലായാണ്‌ നടക്കുന്നത്‌. തുടക്കത്തിൽ അഭ്യാസകാലത്ത്‌ കളരിയിൽ വെച്ചും, പിന്നീട്‌ അരങ്ങത്തു വെച്ചും. കളരിയിൽ വെച്ച്‌ ആശാൻ സ്വരൂപപ്പെടുത്തിയെടുക്കുന്ന പ്രതിഭയും മെയ്യും ഉപയോഗിച്ച്‌ കലാകാരൻ അരങ്ങത്ത്‌ കഥകളി സൃഷ്ടിച്ചെടുക്കുന്നു. അതിനാൽ ആശാന്‌ ഗുരുവിന്റേതു പുറമേ സംവിധായകന്റെ ധർമ്മം കൂടി നിർവ്വഹിയ്ക്കേണ്ടിവരുന്നു.

ഇങ്ങനെയാകുമ്പോൾ ആട്ടക്കഥയ്ക്ക്‌ ചില പ്രത്യേക ഗുണങ്ങൾ ഉണ്ടായിരിയ്ക്കേണ്ടതാണെന്നു വരുന്നു. അവ സാഹിത്യത്തിൽ നിന്നന്യമാണു താനും. ഒരു ഉദാഹരണം പറയാം. അടന്ത താളത്തിന്‌ 14 മാത്രകളാണല്ലോ ഉള്ളത്‌. 5+5+4=14 എന്ന ക്രമത്തിൽ മൂന്നു ഘണ്ഡങ്ങളായാണ്‌ അത്‌ നിലനിൽക്കുന്നത്‌. ഒരു അടന്ത പദത്തിൽ ഒരു താളവട്ടത്തിൽ വരുന്ന പദഭാഗത്ത്‌ മൂന്നു മുദ്രകൾ കാണിയ്ക്കാൻ പാകത്തിന്നു ഉണ്ടായിരിയ്ക്കണം. അതു തന്നെ ആദ്യത്തെ രണ്ടു മുദ്രകളേക്കാൾ മൂന്നാമത്തെ മുദ്രയ്ക്ക്‌ സ്വൽപം നീളം കുറവായും വേണം. ഈ ഗുണം കാലകേയവധത്തിലും മറ്റും ശ്രദ്ധിച്ചാൽ കാണാൻ കഴിയും. അതായത്‌ ആട്ടക്കഥ സാഹിത്യപരമായി എത്രകണ്ട്‌ അന്യൂനമാണോ എന്നതല്ല മറിച്ച്‌ കഥകളിയ്ക്ക്‌ അനുഗുണമാണോ എന്നതാണ്‌ പ്രധാനം. ഇതുപോലെ അനവധി ഗുണങ്ങൾ ഒത്തു ചേർന്നാൽ മാത്രമേ അരങ്ങത്ത്‌ വിജയിയ്ക്കുന്ന ഒരാട്ടക്കഥ ഉണ്ടായിത്തീരുന്നുള്ളൂ.

ഇതെല്ലാം ബോധപൂർവ്വം ഒരുക്കൂട്ടി എടുക്കുകയാവില്ല ചെയ്യുന്നത്‌ എന്നത്‌ ശരി തന്നെ. എന്നാൽ ആട്ടക്കഥാകാരന്റെ സൃഷ്ടി അവ്വണ്ണമല്ലെങ്കിൽ അതിൽ നിന്ന് കഥകളി സൃഷ്ടിച്ചെടുക്കുക ബുദ്ധിമുട്ടാണ്‌.അങ്ങനെ ഒരു ഇതിവൃത്തം ലഭിച്ചു കഴിഞ്ഞാൽ അതിനെ കഥകളിയാക്കി എടുക്കുന്നതിന്ന് പല ഉപാധികളുണ്ട്‌. അവയിൽ ചിലത്‌ പരിശോധിച്ചു നോക്കാം.

1. രംഗപാഠങ്ങൾ (Theatrical Structures)
ക്രമദീപികയും ആട്ടപ്രകാരവും കൂടിച്ചേർന്നതാണിത്‌. അതായത്‌ രംഗക്രിയകൾ, വേഷവിധാനം എന്നു വേണ്ട കഥകളിയെ അതാക്കിത്തീർക്കുന്നതിനുപയോഗിയ്ക്കുന്ന എല്ലാ കാര്യങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുത്താം. ചിലത്‌ താഴെ ചേർക്കുന്നു.

അ. വേഷം: കഥാപാത്രങ്ങളെ സാത്വികം, രാജസം, താമസം എന്നിങ്ങനെ വിഭജിച്ച്‌ പച്ച, കത്തി, താടി, മിനുക്ക്‌, മുതലായ വേഷങ്ങൾ നിർണ്ണയിയ്ക്കുന്നു. അതായത്‌ കഥാപാത്രങ്ങൾ വ്യക്തിപരമായി ആരുതന്നെ ആയാലും അതിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലല്ല മറിച്ച്‌ വേഷത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ്‌ 'ആഹാര്യം' ഉപയോഗിയ്ക്കുന്നത്‌. ധർമ്മപുത്രരായാലും, നളനായാലും, ഭീമനായാലും പച്ചയ്ക്ക്‌ നിയതമായ ആഹാര്യവിധിയുണ്ട്‌. ചുരുക്കത്തിൽ, ഉദ്ദീപകസ്വഭാവമായിത്തീരുക എന്ന ധർമ്മംപോലും കഥകളിയിൽ ആഹാര്യം ചെയ്യുന്നില്ല. കഥകളിയാക്കിത്തീർക്കുക മാത്രമേ അതു ചെയ്യുന്നുള്ളൂ.

ആ. മുദ്രകൾ : ഹസ്തലക്ഷണദീപിക അടിസ്ഥാനമാക്കി ഒരുകൂട്ടം മുദ്രകൾ കഥകളിയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്‌. അവ വേഷം, താളം, കാലം, സ്ഥായിരസം മുതലായവയ്ക്കനുസരിച്ച്‌ ചുഴിപ്പ്‌, വട്ടംവെയ്ക്കൽ മുതലായ മെയ്യുകളോടുകൂടി കാണിയ്ക്കേണ്ടവയാണ്‌. കഥകളിയിൽ മാത്രം കാണുന്ന അടവുകളാണ്‌ ഇതിന്റെ മെയ്യായി ഉപയോഗിയ്ക്കുന്നത്‌.

ഇ. കലാശങ്ങൾ : വേഷാദികളായ ഘടകങ്ങൾക്കനുസൃതമായിത്തന്നെയാണ്‌ കലാശങ്ങളും ചിട്ടപ്പെടുത്തിയിരിയ്ക്കുന്നത്‌. ആരുടെ പദമായാലും, 'ഇതൊരു കഥകളിയാണ്‌' എന്നുറക്കെപ്പറഞ്ഞുകൊണ്ട്‌ കലാശങ്ങൾ ഇടയ്ക്കിടെ കടന്നുവരുന്നതു കാണാം.ഇപ്പറഞ്ഞവയെല്ലാം കഥകളിയുടെ ഘടനയെ (structure) ആശ്രയിച്ചുള്ള രംഗപാഠങ്ങളാണ്‌. എന്നാൽ ക്രിയയെ (function) ആശ്രയിച്ചും രംഗപാഠങ്ങളുണ്ട്‌.

ഈ. അംഗിരസം : വിഭാവാനുഭാവവ്യഭിചാരികളുടെ സംയോഗംകൊണ്ടാണ്‌ രസനിഷ്പത്തി സംഭവിയ്ക്കുന്നത്‌ എന്നാണ്‌ പാരമ്പര്യസൗന്ദര്യശാസ്ത്രസിദ്ധാന്തം. എന്നാൽ ഈ ഘടകങ്ങൾക്കന്യമായ ഘടകങ്ങളെക്കൊണ്ട്‌ ഒരു രസത്തെ പോഷിപ്പിച്ചെടുക്കുന്ന പതിവാണ്‌ കഥകളിയ്ക്കുള്ളത്‌. അതായത്‌ തൗര്യത്രികത്തിന്റെ ഘടകങ്ങളെക്കൊണ്ട്‌ ഒരു രസത്തെ കേവലമായിത്തന്നെ അരങ്ങത്ത്‌ പോഷിപ്പിച്ചെടുക്കുകയാണ്‌ ചെയ്യുന്നത്‌. കിർമ്മീരവധത്തിലെ ധർമ്മപുത്രരും ദ്രൗപതിയും കൂടിയുള്ള ആ പ്രസിദ്ധ രംഗത്തിൽ നായകനും നായികയുമാണ്‌ അരങ്ങത്തുള്ളത്‌. ധർമ്മപുത്രരേ സംബന്ധിച്ച്‌ ദ്രൗപതി ആലംബനവിഭാവമാണ്‌. എന്നാൽ ഇവിടെ ഉദ്ദീപകവിഭാവങ്ങൾ തികച്ചും വ്യത്യസ്തങ്ങളാണ്‌. ഗ്രീഷ്മ ഋതുവിലെ ചുട്ടുപൊള്ളുന്ന വെയിലു കാരണം വാടിയ മുഖത്തോടും, ശക്തിയായ കാറ്റിൽ ഉയർന്നുപൊങ്ങിയ പൊടിയേറ്റ്‌ നിറം കെട്ട ശരീരത്തോടും, ദുഃഖിയ്ക്കുന്ന മനസ്സോടു കൂടിയവളാണ്‌ അവൾ. ഇവ ശൃംഗാരത്തിന്റെ ഉദ്ദീപകവിഭാവങ്ങളല്ല. ഈ അവസ്ഥ കഥകളിച്ചടങ്ങുകളെക്കൊണ്ട്‌, പാട്ടിന്റേയും, കൊട്ടിന്റേയും സഹായത്താൽ ആവിഷ്കരിയ്ക്കുകയാണ്‌ വേണ്ടത്‌. അതിന്നനുസരിച്ചുള്ള ചിട്ടവട്ടങ്ങളോടെയാണ്‌ അത്‌ സാധിയ്ക്കുന്നത്‌. പ്രവേശം, നോക്കിക്കാണൽ, കലാശംചവിട്ടൽ മുതലായവയിലെല്ലാം അതിനനുസരിച്ചുള്ള ചട്ടങ്ങൾ നിബന്ധിച്ചിരിയ്ക്കുന്നത്‌ കാണാം. അതായത്‌ ആ രംഗത്തിന്‌ ഒരു "അംഗിരസത്തെ" നിശ്ചയിച്ച്‌ അതിന്നനുസരിച്ച്‌ കഥകളി ചിട്ടപ്പെടുത്തി സൃഷ്ടിച്ചെടുക്കുന്നു. പ്രാധാന്യേന വർത്തിയ്ക്കുന്ന രസമെന്നോ അംഗങ്ങളോടുകൂടിയ രസമെന്നോ അംഗിരസശബ്ദത്തിന്നർത്ഥം പറയാം.

ഉ. സൂക്ഷ്മ വിശദീകരണങ്ങൾ (Finer details) : പ്രസിദ്ധങ്ങളായ പതിഞ്ഞ പദങ്ങളിലെല്ലാം ചില തിരഞ്ഞെടുത്ത മുദ്രകൾ വിസ്തരിച്ച്‌ കാണിയ്ക്കുന്നതു കാണാം. പതിഞ്ഞ കാലത്തിൽ വളരെ സൂക്ഷ്മങ്ങളായ വിശദീകരണങ്ങൾകൂടി (finer details) ആവിഷ്കരിയ്ക്കാനുള്ള സാവകാശം ഉണ്ടാകുന്നതാണ്‌. അപ്പോൾ എല്ലാ വിശദീകരണങ്ങളോടുംകൂടി ചില തിരഞ്ഞെടുത്ത മുദ്രകൾ പ്രദർശിപ്പിയ്ക്കുന്നു. 'സലജ്ജോഹം' എന്ന പദത്തിലെ 'അലംഭാവം' എന്ന മുദ്ര 'കഷ്ടം ഞാൻ കപടം കൊണ്ടു' എന്ന പദത്തിലെ 'ജളത' എന്ന മുദ്ര, നരകാസുരന്റെ പതിഞ്ഞ പദത്തിലെ കേകി എന്നിവ ഇതിനുദാഹരണങ്ങളായി കാണിക്കാം.

ഇതുപോലെ എടുത്തുപറയാവുന്ന രംഗപാഠങ്ങൾ ഇനിയുമുണ്ട്‌.
-
തുടരും..